PL
EN
DE
O demoniczno-duchowym obrazie Rypina i okolic w ujęciu Natalii Zacharek
Opowieści spod łóżka. Demony ludowe okolic Rypina – tradycja i współczesność, to tytuł książki Natalii Zacharek i spotkania autorskiego zorganizowanego przez Miejsko-Powiatową Bibliotekę Publiczną w Rypinie. Celem wydania publikacji, jak mówi autorka, nie było wartościowanie, „a rejestrowanie współczesnych opowieści „z dreszczykiem”, które żyją i z jakiegoś powodu mają się dobrze na Ziemi Dobrzyńskiej”. O duchach, demonach, wierzeniach i praktykach ludowych, „dziwnych” zjawiskach, które od zawsze fascynowały autorkę, opowiedziała nam Natalia Zacharek na środowym spotkaniu (7.10.2020 r.).
Natalia Zacharek jest uczestniczką Doktoranckich Studiów Nauk o Kulturze (specjalizacja etnologiczna) na Uniwersytecie Wrocławskim. Jest autorką publikacji dotyczących pamięci o folklorze oraz sposobów jego funkcjonowania we współczesności. Do jej zainteresowań badawczych należy symbolika zwierząt w polskiej kulturze ludowej, szczególnie jest związana z baśniową demologią ludową. Interesują ją również współczesne formy folkloru i ich adaptacje. Autorka jest absolwentką kulturoznawstwa, choć pierwotnie myślała o dziennikarstwie. Jej pasją są podróże, a do wypoczynku poszukuje miejsc odosobnionych i wyludnionych.
Opowieści spod łóżka powstały w ramach zadania publicznego, finansowanego przez Stowarzyszenie na Rzecz Inicjatyw Lokalnych Lornetka. Punktem wyjścia do rozmowy była niewielkich rozmiarów książka, składająca się z dwóch części. Otwierając ją, dostajemy zbiór dawnych i współczesnych opowieści zebranych z okolic Rypina, historii o postaciach folkloru. Autorka w znacznej mierze bazuje na wywiadach, które zostały przeprowadzone m.in. w Rypinie, Strzygach, Żurominie, Okalewie w 2020 r. na przestrzeni sierpnia i września. Zestawienie dwóch płaszczyzn czasowych miało pokazać, które z dawnych przesądów przetrwały i do dziś są kultywowane. Dla autorki najcenniejszym źródłem informacji na ten temat byli najstarsi mieszkańcy regionu. Autorka wyraziła dużą wdzięczność członkom Klubu Seniora Wrzos oraz Srebrny Włos a także Stowarzyszenia Emerytów, Rencistów i Inwalidów z Rypina.
Przenikające się światy ludzi i duchów, o których mówiła prelegentka do dziś intrygują, budzą strach lub wywołują pobłażliwy uśmiech, jednym słowem rozbudzają i rozpalają wyobraźnię. Reagując w ten sposób, nie pozwalamy, by ludowa wizja świata odeszła w zapomnienie nawet jeśli, jak pisze Zacharek, „żyjemy w czasach kultu racjonalności”.
Na żywe zainteresowanie tematem wskazywały pytania od publiczności, która nie zawsze podzielała zdanie prelegentki. Pytano o motywy, miejsca, które szczególnie autorka zapamiętała w kontekście tego, czego się dowiedziała o badanym regionie. Pojawiły się również pytania odnośnie do metod badawczych: jaki rodzaj wywiadu zastosowano, w jakich miejscowościach pytano swoich informatorów i ilu z nich autorka uważa za wiarygodnych.
(red.)
